Verplicht naar het werk, ondanks quarantaine?
Hoe graag wij willen dat ‘gewoon normaal’ weer de norm wordt, de corona-toestanden houden ons land nog altijd in de greep van maatregelen, lockdowns en quarantaineregels. Ook werkgevers en werknemers ontkomen hier niet aan. Desondanks zijn er meldingen gemaakt bij een vakbond dat werkgevers enige dwang uitoefenen op werknemers die – strikt gezien- in quarantaine moeten. Ze worden verplicht om naar het werk te komen en doen ze dat niet, dan verplicht de werkgever dat deze werknemers (enkele) vakantiedagen moeten inleveren of zelfs een lager salaris moeten accepteren. Maar, is dat wel mogelijk en toegestaan? Graag legt Acelya, Junior jurist arbeidsrecht & sociale zekerheid, dat uit in dit artikel.
Verplicht om te komen werken?
Heel simpel uitgelegd is het uitgangspunt bij een dienstverband altijd: de werknemer werkt en de werkgever betaalt het salaris. Hierbij dienen beide partijen zich als goed werkgever en goed werknemer te gedragen. Hoewel een werkgever het recht heeft om zijn werknemers te verplichten op kantoor te komen werken, heeft de werkgever tegelijkertijd ook een zorgplicht. Dat houdt in dat de werkgever zorg moet dragen voor een veilige en gezonde werkplek. Schendt de werkgever zijn zorgplicht dan kan dat grote gevolgen hebben omdat de werkgever dan in sommige gevallen aansprakelijk gesteld kan worden, zeker als de werkplek ineens een besmettingshaard wordt.
Wanhopige werkgevers maken soms onhandige keuzes
We lezen in tijden van corona steeds meer berichten waarin de wanhoop van de werkgevers, die vrezen voor hoog verzuim en onderbezetting, haast te ‘voelen’ is. Werkgevers lijken dan het standpunt in te nemen dat werknemers onnodig lang in quarantaine moeten en dit brengt problemen met zich mee als thuiswerken niet tot de mogelijkheden behoort. Soms zetten werkgevers hun personeel onder druk door ze te verplichten om naar het werk te komen of anders hun vakantiedagen in te leveren of zelfs een lager salaris te accepteren. Hier kan ik heel helder over zijn: dit mogen werkgevers niet doen! Iedereen dient zich aan de maatregelen en de daar bijbehorende quarantaineregels te houden. Het negeren van de adviezen van onze overheid en het verplichten dat een medewerker ondanks zijn quarantaineplicht op het werk moet verschijnen kan mogelijk meebrengen dat een werkgever niet als goed werkgever handelt en niet aan zijn zorgplicht voldoet. Wat kan resulteren in werkgeversaansprakelijkheid. Een groot risico wat voorkomen moet worden. En indien de werkgever een loonstop toepast loopt hij ook het risico van een loonvorderingsprocedure.
De signalen vanuit werkgevers zijn opgemerkt door de overheid. Onlangs heeft minister Ernst Kuipers van Volksgezondheid het OMT om advies gevraagd over de quarantaineregels. Hij vraagt zich namelijk af of de huidige quarantaineregels passend zijn, zeker nu de Omikronvariant van het coronavirus sneller lijkt te verspreiden. Hierdoor zijn en meer besmettingen en zullen meer mensen volgens de huidige regels in quarantaine moeten. Het voorstel is om na 3 dagen quarantaine te testen en bij een negatief testresultaat zou iemand weer naar het werk kunnen. Op dit moment gelden nog 10 dagen quarantaine (evt. kan dit met een negatieve test verkort worden tot 5 dagen quarantaine). Wellicht zullen de quarantaineregels dus in de nabije toekomst veranderen waardoor mensen mogelijk voor kortere tijd in quarantaine zouden moeten, maar dat is nog even afwachten.
Verplicht vakantiedagen inleveren?
Een werkgever mag altijd een voorstel doen aan zijn werknemers om vakantiedagen op te laten nemen. Maar alleen met toestemming van de werknemer mogen vakantiedagen opgenomen worden. Dit betekent dus dat een werkgever zijn werknemers niet mag verplichten om vakantiedagen op te nemen.
Mag loon worden ingehouden als een werknemer niet komt werken?
Zelfs als een werknemer vanwege een verplichte quarantaine niet naar het werk kan komen, behoudt hij zijn loonaanspraak. Als een werknemer thuis kan werken is dit natuurlijk verder geen probleem. Echter, de loondoorbetalingsplicht geldt ook wanneer een werknemer in quarantaine moet én ook niet vanuit huis kan werken.
Er bestaat een mogelijkheid dat een werkgever geen loon verschuldigd is tijdens een quarantaineperiode. Bijvoorbeeld als een werknemer er zelf voor kiest om in coronatijd naar het buitenland te reizen (naar een land met negatief reisadvies) en daarmee bewust het risico aanvaardt dat hij bij terugkomst in verplichte quarantaine moet. In dat geval kan het gevolg zijn dat de medewerkers tijdens die quarantaineperiode geen recht heeft op loon als thuiswerken niet mogelijk is.
Maar wat is dan wijsheid?
Het is altijd wenselijk om te blijven overleggen met elkaar. Daarbij is het belangrijk om transparant te zijn over elkaars belangen waarin de redelijkheid altijd een rol mag spelen. Hoewel werknemers dus niet verplicht kunnen worden om vakantiedagen in te leveren of een lager salaris te accepteren, kan in overleg toch afgesproken worden om vanuit beide kanten water bij de wijn te doen. Een gezonde en veilige werkomgeving, het ervaren van werkgeluk en een prettige arbeidsverhouding zijn hele belangrijke aspecten van een duurzaam gelukkig werkleven. Blijf daarom altijd in verbinding en zoek samen naar een oplossing door te overleggen.
